Odpoczynek to coś, o czym należy pamiętać nie tylko w czasie wolnym. W pracy spędzamy ok. 1/3 naszego życia, dlatego ważne jest, aby o tym, jak ważny jest relaks myślał także nasz pracodawca. Wypoczęci pracownicy to szczęśliwi pracownicy – a to przekłada się na wyniki organizacji.
Odpoczynek nie tylko “na papierze”
W trzecim rozdziale Kodeksu pracy znajdziemy informacje dotyczące konieczności zapewnienia pracownikowi nieprzerwanego odpoczynku – art. 132 mówi o minimalnym dobowym odpoczynku, a art. 133 o minimalnym tygodniowym odpoczynku. Założenia to jedno, drugie to rzeczywistość. Nawet jeśli fizycznie nie jesteśmy w pracy, to ciągle o niej myślimy, nieustannie wpływa na nasze samopoczucie. Jak wynika z raportu Deloitte, 46 proc. przedstawicieli pokolenia Z i 38 proc. osób z pokolenia Y jest zestresowana przez cały lub przez większość czasu. Prawie połowa badanych czuje się wypalona z powodu presji związanej z wykonywanymi obowiązkami.
Zobacz też: Jak skutecznie zarządzać swoim czasem
Chociaż mamy prawo do odpoczynku, często nie potrafimy się tak naprawdę zrelaksować – w dużej mierze wynika to z podejścia pracodawców, którzy wciąż stawiają na wyniki, nie myśląc o tym, że wpływa na nie dobrostan pracowników. A ten ściśle powiązany jest z “prawdziwym” odpoczynkiem.
Mniej odpoczynku, więcej stresu
Przeciążenie obowiązkami, brak jasno określonych zasad, problemy z komunikacją – to czynniki, które nie pozwalają pracownikom na relaks. Gdy jednorazowo skrócimy czas snu, aby zrealizować zadania i dotrzymać terminów nic wielkiego się nie stanie, jednak długofalowo zdecydowanie nie jest to dobre rozwiązanie. Sen ma kluczowe znaczenie dla ogólnej wydajności i dobrego samopoczucia, a jego brak wiąże się m.in. z niestabilnością emocjonalną, z zapominaniem.
Brak snu to brak odpoczynku, a ten prowadzi do obciążenia organizmu – długotrwałe napięcie psychiczne ma negatywny wpływ na wszystkie aspekty naszego funkcjonowania. Jak wynika z badań, stres sprawia, że ludzie rezygnują z pracy prawie trzykrotnie częściej, zła kondycja psychiczna wpływa także na myślenie strategiczne oraz na zdolności twórcze.
Zobacz też: Zależność objawów psychosomatycznych od myśli
Skutki stresu to m.in.:
- zaburzenia snu,
- bóle głowy,
- niepokój i drażliwość,
- brak koncentracji,
- brak motywacji,
- niewłaściwe podejmowanie decyzji,
- problemy z ustalaniem hierarchii działań,
- brak punktualności,
- reakcje nieadekwatne do sytuacji.
To wszystko ma znaczenie nie tylko dla pracownika, ale i dla całej organizacji. Zła kondycja psychiczna wiąże się m.in.:
- z wysoką absencją,
- z częstą rotacją pracowników,
- z niedotrzymywaniem terminów,
- ze słabą wydajności i produktywnością,
- z niską motywacją,
- ze zwiększoną liczbą skarg i problemów w relacjach między pracownikami.
Słabe zdrowie psychiczne pracowników kosztuje europejskich pracodawców 378-469 miliardów euro rocznie. We wszystkich krajach UE najwyższe koszty wynikają z prezenteizmu.
Jak zadbać o relaks?
Ilu ludzi, tyle sposobów na odpoczynek. Dla jednych będzie to aktywność fizyczna, dla innych przebywanie na świeżym powietrzu, jeszcze inni docenią spotkania ze znajomymi, inni zdecydują się na czytanie, inni – po prostu pójdą spać. Ważne, aby wybierać aktywności, które działają na nas i pomagają nam się zregenerować i naładować baterie. O czym warto pomyśleć? To m.in.:
- wspieranie zdrowego stylu życia (odpowiednie odżywianie się, aktywność fizyczna, rezygnacja z używek),
- dbanie o work-life balance (a to wiąże się m.in. z odpoczywaniem od pracy – nie sprawdzamy służbowego maila “po godzinach”, nie żyjemy jedynie zadaniami do wykonania itp.),
- unikanie nadmiernego perfekcjonizmu – musimy sobie pozwolić na odpuszczanie, na popełnianie błędów,
- pielęgnowanie pasji i zainteresowań,
- dbanie o życie rodzinne i towarzyskie,
- odpoczynek od elektroniki, od informacji.
Jedno to to, jak dbamy o relaks w czasie prywatnym. Drugie – jak pomaga nam w tym pracodawca. Połową sukcesu jest pomyślenie o pozapłacowych benefitach pracowniczych. Jednak często koncentrują się one jedynie na kondycji fizycznej – aby całościowo zadbać o pracownika, należy pomyśleć także o jego zdrowiu psychicznym (a wpływa na nie także odpoczynek). Pracodawca powinien skupić się na wszystkich elementach, które mają znaczenie dla dobrostanu. To: poczucie sensu, relacje, finanse, bycie częścią społeczności oraz stan fizyczny.
Zobacz też: Quiet quitting – czyli praca nie jest najważniejszą wartością w życiu
Korzyści dla wszystkich
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Oksfordzki, szczęśliwi pracownicy są o 13 proc. wydajniejsi. A wypoczęci ludzie rzadziej popełniają błędy, nie pomijają istotnych informacji, pracują solidniej. Czują się zaopiekowani, a to pozytywnie wpływa na postrzeganie organizacji – ma to związek nie tylko z mniejszą rotacją pracowników, ale i z wizerunkiem organizacji na rynku, pomaga przyciągać talenty oraz nowych klientów. Zdrowi pracownicy to obecni pracownicy, wypoczęci są szczęśliwi – to wpływa na ich poczucie przynależności i zaangażowanie, a to przekłada się na większy zysk.
Zobacz też: Czym jest well-being? Dlaczego jest ważny dla pracodawcy?
Pracownicy muszą nauczyć się odpoczywać – bycie w pracy, nawet, gdy w niej nie są nie musi świadczyć o nich dobrze (pracodawca może nie myśleć o tym jako o zaangażowaniu, ale jako o problemie z wykonywaniem zadań, niewłaściwym ustaleniem priorytetów). O tym, jak ważny jest relaks muszą myśleć także pracodawcy – to nie tylko dbanie o to, aby nie było nadgodzin, ale i przypominanie o regularnym odpoczynku w czasie pracy (pozwól pracownikowi odejść od komputera, nie dopytuj, gdzie idzie i na jak długo – czasem zniknięcie może przynieść więcej korzyści niż stałe wpatrywanie się w monitor), czy zadbanie o benefity, które pomogą pracownikom naprawdę odpocząć, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami.
Krótszy tydzień pracy – więcej odpoczynku, mniej stresu
W 2022 roku 61 organizacji w Wielkiej Brytanii zdecydowało się na wprowadzenie czterotygodniowego tygodnia pracy – na pół roku, bez spadku wynagrodzeń. Z badań wynika, że zmniejszenie wymiaru pracy wpłynęło na redukcję stresu i chorób u pracowników, pomogło w ich zatrzymaniu. Ok. 71 proc. pracowników zgłosiło niższy poziom wypalenia zawodowego, 39 proc. stwierdziło, że jest mniej zestresowana w porównaniu z początkiem badania. Liczba dni chorobowych spadła o 65 proc., a liczba pracowników rezygnujących z pracy na rzecz innego pracodawcy spadła o 57 proc. Przychody firm właściwie się nie zmieniły (z dostarczonych danych wynika, że nieznacznie wzrosły – średnio o 1,4 proc.).
Źródło:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
- Deloitte, Global 2022 Gen Z & Millennial Survey, czerwiec 2022
- Instytut Gallupa, The Five Essential Elements of Well-Being, https:/www.gallup.com/workplace/237020/five-essential-elements.aspx [dostęp 06.07.2023]
- Instytut Gallupa, Employee Burnout, Part 1: The 5 Main Causes https://www.gallup.com/workplace/237059/employee-burnout-part-main-causes.aspx [dostęp 06.07.2023]
- Mind Matters, Building Resilience Report, maj 2021
- Zdrowie psychiczne w środowisku pracy. Badanie realizowane w ramach kampanii “Zrozum. Poczuj. Działaj!” organizowanej przez Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej i Grupę ArteMis, 2021
- Autonomy, The results are in The UK’s four day week pilot, luty 2023
- University of Oxford, Happy workers are 13% more productive https://www.ox.ac.uk/news/2019-10-24-happy-workers-are-13-more-productive [dostęp 06.07.2023]
