Jaki powinien być lider? Charyzmatyczny, elastyczny, odporny, zorientowany na cel, dbający o pracowników, posiadający zdolności negocjacyjne… Większość z nas bez problemu wymieni cechy dobrego menedżera, jednak często zapominamy o tym, co powinno być fundamentem – o samoświadomości. Znajomość siebie, swoich cech, nawyków, motywacji to korzyść nie tylko dla przywódcy, ale i zespołu, na czele którego stoi.
Samoświadomy lider – co to znaczy?
Samoświadomość to znajomość siebie, swoich cech, umiejętności, zdolność rozpoznawania i rozumienia swoich uczuć, przekonań itp. Nie jest czymś, z czym się rodzimy, ale możemy ją z powodzeniem rozwijać.
Zobacz też: Jak utrzymać równowagę emocjonalną? Dziewięć pomocnych wskazówek
Samoświadomy lider wie, w jaki sposób on – jego charakter, zachowanie, nawyki – wpływa na interakcje z innymi, na ich postawę i produktywność. Wie, co go motywuje i do czego dąży, a czas poświęcony na poznanie siebie sprawia, że łatwiej jest mu określić oczekiwania innych, wyłapać ich mocne strony, pomóc w rozwoju. Menedżer, który dobrze zna siebie, jest świadomy także swoich uprzedzeń, potrafi je “wyłączyć”, np. podczas rekrutacji czy rozmów o podwyżkę, sprawia, że to nie one (podświadomie) decydują o jego decyzji – wie, że istnieją i nie bierze ich pod uwagę.
Samoświadomość to również pokora, umiejętność przyznania się do błędu – a gdy menedżer potrafi to zrobić, zyskuje w oczach zespołu. Świadomy siebie lider chce także, aby jego współpracownicy poznali lepiej siebie, zachęca ich do tego. Mają możliwości próbowania nowych rzeczy, nie boją się wychodzić z inicjatywą, wyrażać swoje opinie – ufają swojemu przełożonemu. A umiejętność nazwania różnych cech, zidentyfikowanie np. rzeczy, które złoszczą nas w zachowaniu innych, sprawia, że konfliktów jest mniej, a gdy już się pojawią, są sprawnie rozwiązywane.
Dlaczego samoświadomość w miejscu pracy jest ważna?
Samoświadomemu liderowi zależy nie tylko na własnych zwycięstwach, dba o to, aby wszyscy członkowie jego zespołu odnieśli sukces. Jest świadomy swoich mocnych i słabych stron, stale się rozwija i zachęca do tego innych – nie tylko dając dobry przykład, ale pomagając pracownikom w doskonaleniu umiejętności, np. organizując warsztaty, zapewniając dofinansowanie szkoleń. A rozwój pracowników to rozwój całej organizacji – innowacje, podejmowanie niestandardowych działań pomaga zaistnieć na rynku, zwiększyć przychody.
Zobacz też: Nastolatek w sytuacji kryzysowej. Jak być wsparciem?
Samoświadomość menedżerów to również:
- sprawne podejmowanie decyzji,
- zarządzanie emocjami, zachowaniami i relacjami,
- budowanie zaangażowanego zespołu,
- świadomość celów, gdy przywódca wie, do czego on sam dąży, łatwiej mu zadbać o cele organizacji,
- inspirowanie zespołu do osiągania celów,
- zwracanie uwagi na potrzeby członków teamy,
- budowanie atmosfery zaufania i wiarygodności.
Samoświadomi liderzy znają swoje ograniczenia, przyznają się otwarcie do swoich błędów. A ich uczciwość pomaga budować zaufanie i wiarygodność – nie tylko wśród członków zespołu, ale i u osób spoza organizacji, co wpływa na pozytywny wizerunek firmy (a to ważne np. podczas procesów rekrutacyjnych, pomaga przyciągnąć talenty).
Cechy samoświadomego menedżera
Samoświadomy przywódca dobrze zna siebie i jest za siebie odpowiedzialny – za działania, podejmowane decyzje, ale i za rozwój, wciąż chce się doskonalić, uczyć. Jest wyrozumiały, świadomy swoich mocnych stron, ale i niedoskonałości. Wie również, że inni mają podobnie, każdy ma obszar, w którym czuje się pewniej. Dzięki samoświadomości lider potrafi zlokalizować swoje uprzedzenia, wyciąga wnioski. Wybacza błędy (zarówno sobie, jak i innym), pomyłki są dla niego cenną lekcją.
Zobacz też: Emocjonalna nawigacja – czyli o czym informują nas emocje
Samoświadomy lider potrafi spojrzeć na siebie oczami innych, słucha ich i bierze pod uwagę ich zdanie. Zwraca uwagę nie tylko na siebie, ale i na otoczenie, szuka rozwiązań, które będą najlepsze dla członków jego teamu. A świadomość i zrozumienie potrzeb innych sprawia, że ludzie stają się otwarci, łatwiej jest nawiązać kontakt i stworzyć więzi w zespole. Co jeszcze cechuje samoświadomego przywódcę? To m.in. umiejętność dostosowania, wnikliwość, a także samokontrola.
Jak rozwijać samoświadomość?
Samoświadomość jest czymś co możemy (i powinniśmy!) rozwijać, ma ona znaczenie w naszym życiu prywatnym, jest nie do przecenienia w środowisku pracy. Co możesz zrobić?
- Przyjrzyj się sobie – swoim uczuciom, mocnym i słabym stronom, bądź świadomy swoich cech, również tych negatywnych. Warto regularnie robić samoocenę – ma znaczenie, gdy chcemy określić punkt wyjścia, ale jest pomocna i później, gdy chcemy przeanalizować swoje działania i ocenić, co idzie nam dobrze, a nad czym musimy popracować.
- Poproś o informację zwrotną – możesz zwrócić się do zaufanych współpracowników, ale i do osób spoza organizacji. Niech powiedzą, jak cię widzą, oceń, czy ich zdanie pokrywa się z twoimi wyobrażeniami o sobie.
- Poszukaj wzorów, osób, które imponują ci zachowaniem, pomyśl, dlaczego ty w ten sposób nie działasz, czy coś cię ogranicza, co możesz zrobić, aby także być osobą godną naśladowania (a może już nią jesteś?).
- Prowadź dziennik – opisywanie codzienności sprawia, że możemy przyjrzeć się sytuacjom i sobie z boku, ocenić nasze postępowanie, nazwać emocje, myśli, które nam towarzyszyły.
- Praktykuj uważność – bądź tu i teraz, skup się na swoim ciele, przeżyciach.
Samoświadomość jest czymś nad czym warto popracować – nie jest to tylko świadomość siebie, ale i klucz do jakościowego, skutecznego przywództwa.
