Zdrowie psychiczne pracownika jest związane m.in. z jego efektywnością czy przywiązaniem do miejsca pracy – nie ulega wątpliwości, że ma wpływ na funkcjonowanie firmy. Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników jest czymś opłacalnym, jednak należy pamiętać, że efekty nie będą widoczne od razu.
Dlaczego warto zadbać o zdrowie psychiczne pracowników?
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne jest dobrostanem fizycznym, psychicznym i społecznym człowieka, a także zdolnością do rozwoju i samorealizacji. Jest ono naszym podstawowym prawem.
Pandemia koronawirusa sprawiła, że o zdrowiu psychicznym pracowników i ich dobrym samopoczuciu w miejscu pracy mówi się więcej. Wyraźnie wybrzmiało, że kondycja psychiczna pracownika ma wpływ m.in. na produktywność, zaangażowanie w wykonywaną pracę, czy odpowiednią hierarchię zadań. Zdrowie psychiczne pracowników ma także związek z ich nieobecnością w pracy – według WHO słaby stan psychiczny kosztuje światową gospodarkę bilion dolarów rocznie, głównie z powodu zmniejszonej produktywności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych również zwraca uwagę na zależność między zdrowiem psychicznym, a zwolnieniami lekarskimi.
| Osłabiona kondycja psychiczna pracownika jest powiązana: • ze zmniejszoną wydajnością, • ze zwolnieniami lekarskimi, • z rotacją pracowników. |
Raport ZUS “Absencja chorobowa w 2021 r.” wskazuje, że zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania to wciąż jeden z głównych powodów nieobecności pracowników. W 2021 r. to 25,2 mln dni absencji chorobowej. W populacji kobiet wśród jednostek chorobowych powodujących największą absencję znalazła się reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (kod F43 w klasyfikacji ICD-10) – to 4,1 proc. ogółu liczby dni absencji chorobowej kobiet. Istotną kwestią są także zaświadczenia lekarskie, wystawiane z tytułu złego samopoczucia. W porównaniu do 2020 r. ich liczba wzrosła dwuipółkrotnie, a liczba dni absencji – ponad dwukrotnie. Najczęściej zwolnienia były wystawiane na krótki okres (65 proc. zaświadczeń to te na okres od jednego do pięciu dni, z czego 17,6 proc. to zaświadczenia jednodniowe).
Inwestycja w zdrowie psychiczne jako benefit pracowniczy
Programy profilaktyki zdrowia psychicznego powinny stać się dla pracodawcy priorytetem. Jednak o zdrowiu psychicznym należy myśleć nie tylko w kontekście już zatrudnionych osób. Inwestycja w zdrowie psychiczne jest benefitem pracowniczym, na który zwraca uwagę wielu kandydatów. Coroczne badanie Deloitte wskazuje, że prawie połowa osób z pokolenia Z (46 proc.) i 38 proc. osób z pokolenia Y jest zestresowana przez cały lub przez większość czasu. A prawie połowa badanych czuje się wypalona z powodu presji związanej z wykonywanymi obowiązkami. Jak wynika z raportu Deloitte, chociaż wynagrodzenie jest jednym z powodów, dla których badani zdecydowali się na pracę w obecnej firmie, to nie wysokość wypłaty miała największe znaczenie. 32 proc. przedstawicieli pokolenia Z i 39 proc. millenialsów zwraca uwagę przede wszystkim na odpowiedni work-life balance. A ten ma olbrzymi związek ze zdrowiem psychicznym.
| Raport “Zdrowie psychiczne w środowisku pracy”: mniejszy stres w firmie sprawia, że pracownicy wydajniej pracują. Zdrowie psychiczne pracownika nie jest jego osobistą sprawą, dostrzeżono konieczność wprowadzenia programu dbającego o zdrowie psychiczne pracowników. |
Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników się opłaca?
Słaba kondycja psychiczna pracowników odbija się na pracodawcy, jednak inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników wciąż nie jest przedmiotem zainteresowania wielu organizacji. Jest to głównie spowodowane przeświadczeniem, że zainwestowane pieniądze nie przełożą się na wyniki firmy. Jednak dane mówią co innego. W opracowaniu przygotowanym przez Deloitte znajdziemy przykład kanadyjskiej firmy, która wprowadziła program ochrony zdrowia psychicznego pracowników – zwrot z inwestycji (ROI) jest na poziomie 4,10 dolara kanadyjskiego. Wraz ze wzrostem wykorzystania programu (+190 proc.), o 50 proc. zmniejszyły się krótkotrwałe, powtarzające się niedyspozycje związane ze zdrowiem psychicznym, a o 20 proc. zmniejszyła się liczba krótkotrwałych zwolnień. W przypadku omawianej firmy, dodatni ROI zaobserwowano po trzech latach od wprowadzenia programu wspierającego zdrowie psychiczne pracowników.
Opracowanie Deloitte zwraca uwagę na to, że osiągnięcie dodatniego ROI może zająć trzy lub więcej lat. Wprowadzone przez firmy programy opieki zdrowia psychicznego nie przynoszą natychmiastowej korzyści – im dłużej trwają, tym większy zwrot. Z analizy kanadyjskich firm, które mają politykę dbania o dobrostan psychiczny pracowników wynika, że mediana rocznego zwrotu inwestycji w programy zdrowia psychicznego wyniosła 1,62 dolara kanadyjskiego. Program prowadzony przez trzy lub więcej lat to ROI na poziomie 2,18 dolara kanadyjskiego.
Programy wspierające zdrowie psychiczne pracowników mają większą szansę na dodatni ROI, jeśli dbają o pracownika wielowymiarowo – nie tylko reagują na już istniejące problemy, ale i eliminują w miejscu pracy czynniki, które mogą zagrozić zdrowiu psychicznemu.
| Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników nie zwróci się od razu, dodatni ROI zaobserwujemy po kilku latach prowadzenia programu. Szybciej zaobserwujemy zmianę w podejściu pracowników, co przekłada się również na postrzeganiu firmy na rynku pracy – może przyciągnąć wykwalifikowanych kandydatów. |
Jak zadbać o dobrostan psychiczny pracowników?
Programy wspierające zdrowie psychiczne pracowników powinny obejmować wiele elementów, m.in.:
- zlikwidowanie przyczyn stresu (jak dostosowanie zadań do kwalifikacji pracownika, jasne określenie obowiązków),
- szkolenie liderów (powinni być wspierający, bez uprzedzeń – pracownicy powinni móc mówić o swoich potrzebach bez lęku przed oceną),
- promocja zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia (programy edukacyjne),
- doradztwo lub terapia sponsorowane przez firmę.
Platforma Helping Hand oferuje kompleksowe i zindywidualizowane wsparcie psychologiczne. Pracownicy (i pracodawcy) mogą skorzystać nie tylko z konsultacji ze specjalistą i psychoterapii online, ale i licznych narzędzi, takich jak webinary, warsztaty, czy wywiady ze specjalistami.
Chociaż inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników nie zwróci się od razu, należy pamiętać, że kondycja psychiczna pracownika jest ściśle związana z jego efektywnością. A wprowadzenie rozwiązań, które mogą ją poprawić są czymś, na czym pracodawcy powinno zależeć.
Źródła:
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych, Raport Absencja Chorobowa w 2021 r., kwiecień 2022.
- Deloitte, Global 2022 Gen Z & Millennial Survey, czerwiec 2022.
- Deloitte Insights, The ROI in workplace mental health programs: Good for people, good for business. A blueprint for workplace mental health programs, listopad 2019.
- Zdrowie psychiczne w środowisku pracy. Badanie realizowane w ramach kampanii “Zrozum. Poczuj. Działaj!” organizowanej przez Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej i Grupę ArteMis, 2021.
- WHO, Mental health at work, https://www.who.int/teams/mental-health-and-substance-use/promotion-prevention/mental-health-in-the-workplace [dostęp 28.11.2022 r.].
- WHO, Mental health: strengthening our response, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-strengthening-our-response [dostęp 28.11.2022 r.].
