Aktywne słuchanie to umiejętność, która przyda nam się zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. To coś, czego z powodzeniem możemy się uczyć i doskonalić. A warto! Dzięki aktywnemu słuchaniu nie tylko staniemy się lepszymi słuchaczami, ale i zdobędziemy zaufanie, będziemy wsparciem, poprawimy produktywność, unikniemy nieporozumień.
Czym jest aktywne słuchanie?
Aktywne słuchanie jest cenną umiejętnością komunikacyjną, którą możemy wykorzystać w różnych dziedzinach naszego życia, również w relacjach zawodowych. Polega na zapewnieniu niepodzielnej uwagi naszemu rozmówcy. Koncentrujemy się na słowach drugiej osoby, przyswajamy informacje, którymi się z nami dzieli, pokazujemy (m.in. poprzez pytania czy mowę ciała), że je usłyszeliśmy.
Zobacz też: Dobry lider, czyli jaki? Zgłębiamy samoświadomość menedżerów
Gdy aktywnie słuchamy, skupiamy się na rozmówcy, a nie na sobie. Nie planujemy naszych odpowiedzi, zwracamy uwagę na wszystkie informacje, które są nam przekazywane. Ta umiejętność wymaga dużej koncentracji, co nie zawsze przychodzi łatwo. Jednak warto ćwiczyć aktywne słuchanie, bycie dobrym rozmówcą to same korzyści.
Dlaczego warto być aktywnym słuchaczem?
Aktywne słuchanie to przede wszystkim szacunek do rozmówcy – skupiamy się na nim, jesteśmy tu i teraz. Dzięki tej umiejętności zwiększamy poczucie bezpieczeństwa, budujemy zaufanie, tworzymy głębsze relacje, ogólnie – aktywne słuchanie poprawia nasze kontakty z innymi ludźmi. Lepiej ich rozumiemy, potrafimy postawić się w ich sytuacji i zrozumieć uczucia, które im towarzyszą. Gdy naprawdę słuchamy, jesteśmy w stanie uniknąć konfliktów i nieporozumień. Dzięki aktywnemu słuchaniu możemy m.in. poprawić swoją produktywność, umiejętności negocjacyjne, zarządzamy emocjami, skuteczniej się komunikujemy.
Zobacz też: Kryzys w relacji z psychoterapeutą. Kiedy warto pomyśleć o zmianie terapeuty i jak przeprowadzić ten proces?
Gdy ludzie będą wiedzieli, że ich wysłuchamy, że nie będziemy ich oceniać, będą chcieli z nami rozmawiać. To ważne również w środowisku pracy – będąc aktywnie słuchającym menedżerem sprawimy, że ludzie będą chętniej dzielili się nie tylko swoimi obawami, ale i pomysłami. Może to doprowadzić nie tylko do budowania organizacji, w której pracownicy dobrze się czują, ale i do zwiększenia innowacyjności – a nowe rozwiązania mogą łączyć się z lepszymi wynikami.
Jak pokazuje raport McKinsey, w latach 2016-2030 we wszystkich branżach o ponad 20 proc. wzrośnie zapotrzebowanie na umiejętności społeczne i emocjonalne – a to również umiejętność aktywnego słuchania.
Jak słuchać aktywnie?
Celem aktywnego słuchania jest wysłuchanie i zrozumienie, a nie udzielenie odpowiedzi. Musimy stać się zaangażowanym słuchaczem, który reaguje na wypowiadane słowa, jest obecny zarówno ciałem, jak i duchem. Skupiamy się na rozmówcy, na tym, co mówi, a nie na naszych przemyśleniach na ten temat. Musimy pozbyć się z głów analiz, wybiegania myślami do przodu (“Ale co ja powinienem mu odpowiedzieć?”, “Może tym tym razem powiem to i to?”) – po prostu skoncentrujmy się na wypowiadanych słowach i zapamiętujmy informacje. I co najważniejsze: nie myślmy o niczym, co nie jest związane z trwającym spotkaniem.
Zobacz też: Czym jest Pogotowie „Niebieska Linia” i w jaki sposób funkcjonuje?
Wiemy, czego unikać, a co robić? Przede wszystkim musimy koncentrować się na tym, co mówi nasz rozmówca i pokazywać mu, że słuchamy. Przekazujmy informacje zwrotne i powstrzymajmy się od wydawania osądów. Pamiętajmy także, aby odpowiadać z szacunkiem.
Dziesięć elementów, o których należy pamiętać
Jeśli chcemy aktywnie słuchać, powinniśmy korzystać z werbalnych i niewerbalnych technik, które pomogą nam w koncentracji i pokażą naszemu rozmówcy, że jesteśmy skupieni i zaangażowani. Warto ćwiczyć aktywne słuchanie, poniżej znajdziesz dziesięć wskazówek, które warto wykorzystać.
- Parafrazuj i odnoś się do tego, co zostało powiedziane – pokażesz, że słuchasz i rozumiesz, co się do ciebie mówi.
- Zadawaj pytania otwarte – dzięki nim zdobędziesz więcej szczegółów, będą pomocne także w wyjaśnieniu informacji, których nie do końca rozumiesz.
- Bądź “aktywny” podczas rozmowy, pamiętaj o potwierdzeniach werbalnych i niewerbalnych – pokażą rozmówcy, że jesteś skupiony i podążasz za jego słowami (możesz skinąć głową, powiedzieć krótkie “aha”).
- Utrzymuj kontakt wzrokowy. Nie odwracaj się plecami do rozmówcy, rozmowa “twarzą w twarz” naprawdę powinna tak wyglądać.
- Używaj sygnałów niewerbalnych i obserwuj mowę ciała swojego rozmówcy – czasem więcej można przekazać zachowaniem, a nie słowami.
- Wstrzymaj się od osądów i porad, słuchaj, aby zrozumieć, a nie odpowiedzieć. Rozmówcy może chodzić jedynie o bycie wysłuchanym, a nie o to, byś dał mu rozwiązanie.
- Czuj się komfortowo w ciszy – nie musisz mówić tylko po to, aby zagłuszyć ciszę, milczenie czasem też jest potrzebne.
- Bądź cierpliwy, nie przerywaj rozmówcy, gdy jeszcze mówi. Rozmowa może chwilę potrwać, bądź na to przygotowany.
- Unikaj wszelkich zakłóceń – nie chodź, nie sprzątaj, nie przekładaj dokumentów itp. Bądź w pełni obecny.
- Podziel się podobnymi doświadczeniami.
Pamiętaj o tych wskazówkach, gdy będziesz z kimś rozmawiał – zobaczysz, jak poprawi się jakość konwersacji i jak wpłyną na relację i postrzeganie cię przez twojego rozmówcę.
Źródło:
- McKinsey & Company, Skill Shift Automation and the Future of the Workforce, maj 2018
- How to Become a Better Listener, https://hbr.org/2021/12/how-to-become-a-better-listener
