uzależnienia

Alkoholizm

Według WHO, w 2010 roku średnio na osobę powyżej 14-go roku życia przypadało 6,2l skonsumowanego czystego alkoholu rocznie. Polska należy do grupy krajów z najwyższą średnią konsumpcją –na 1-go dorosłego mieszkańca przypada ok. 12,5l czystego alkoholu. Podobną i wyższą konsumpcją charakteryzują się kraje Europy Środkowo –Wschodniej, w tym Rosji. W krajach Europy Zachodniej konsumpcja per capita jest nieco niższa i wynosi 10-12l, a relatywnie mniej w Europie piją Skandynawowie oraz Włosi.

Skala problemu na świecie:

240 mln osób (4,9% dorosłej populacji)

dane

Eurostat

Na podstawie danych Eurostat szacujemy populację
osób nadużywających alkoholu w Unii Europejskiej na 27,8 mln osób.

Osób pijących alkohol do 4 dni w tygodniu jest ok. 4,7 mln (12% populacji), statystyczny przedstawiciel tej grupy to:

osoba w wieku 20-59 lat (obie płcie),
mający co najmniej wyksztalcenie średnie,
żyjący w związku i pracujący.

Główny Urząd Statystyczny szacuje populację Polaków, która pije alkohol przez 5 dni w tygodniu lub częściej na ponad 820 tys. (2% populacji). Do grupy tej należą:

mężczyzna w wieku 30-59 lat,
słabiej wykształcony,
żyjący w związku,
pracujący lub poszukujący pracy

2014	codzienne spożycie (% populacji)	min. 1 na m-c (% populacji)	spożycie w litrach per capita	szacowana l.osób pijących min. 1 na tydz. w tys.
Lithuania	0,6	20,1	18,2	79
Romania	3,8	34,9	13,7	2 114
Czech Republic	9,5	14,9	13,7	221
Bulgaria	8,9	17,1	13,6	152
Croatia	9,1	10,9	13,6	76
Belgium	14,2	27,5	13,2	950
Estonia	2	23,3	12,8	68
United Kingdom	7,5	22,1	12,3	6 242
Poland	1,8	17,4	12,3	1 064
Hungary	7,3	8,3	12,3	207
Slovakia	3,1	12,8	12,3	76
Latvia	1,4	19,2	12,3	18
Germany	9,3	33	11,4	7 511
Slovenia	7,7	19	11,3	68
Luxembourg	9,6	34,5	11,1	62
Finland	2,7	33,9	10,9	600
Portugal	24,2	10,2	10,6	261
Austria	6,2	18,7	10,6	204
Ireland	2	32,2	10,1	613
Denmark	11,3	37,4	10,1	535
Cyprus	4,2	5,2	9,3	6
Spain	15,3	9,3	9,2	1 209
Sweden	2,7	20,4	8,8	405
Greece	6,9	10,3	8,5	153
Norway	2,1	44	7,8	117
Italy	14,1	6,6	7,6	608
Malta	7,4	19,2	7,5	31
Iceland	0,6	25,7	7,5	7
Lithuania	0,6	20,1	18,2	79

zawód obecnie wykonywany (wybrane kategorie)	% nadużywających alkohol
twórcy, artyści, literaci, dziennikarze	21,5
lekarze, weterynarze, dentyści	12,6
inżynierowie, architekci, projektanci i pokrewni	10,7
przedstawiciele władz i dyrektorzy	10,4
informatycy i pokrewni	9,5
kierownicy różnych specjalności	7,5
specjaliści ds. finansowych	7,5
specjaliści ds. marketingu	7,0
urzędnicy państwowi	6,6
prawnicy	3,4

Mitem jest, że problem alkoholowy dotyczy osób z nizin społecznych. Według Diagnozy Społecznej z 2015 roku wiele z zawodów wykonywanych przez tzw. „białe kołnierzyki” (z ang. whitecollars) charakteryzuje się wysokim odsetkiem osób nadużywających alkoholu.

Nadmierne spożycie alkoholu na świecie co roku przyczynia się do śmierci nawet ponad trzech milionów osób (źródło: WHO). To również Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że alkoholizm jest związany z ponad 200 różnymi rodzajami chorób. Alarmujące są również dane pochodzące z naszego kraju – spożycie alkoholu w Polsce przekracza średnią w Unii Europejskiej, a z roku na rok konsumpcja tego typu substancji wzrasta.

W 2020 PARPA, czyli Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, przeprowadziła badanie kwestionariuszowe. W przygotowanym na podstawie wyników raporcie – Wzory konsumpcji alkoholu w Polsce – możemy przeczytać, że:

średnie spożycie alkoholu w Polsce wśród mężczyzn jest trzykrotnie wyższe niż w grupie kobiet (przy czym panowie częściej sięgają po piwo, które zawiera niższy procent alkoholu);
niecałe 8% konsumentów spożywa alkohol codziennie lub prawie codziennie,
najczęstszymi motywami do spożywania alkoholu są: presja społeczna, przyjemność wynikająca z picia.

Alkoholizm w Polsce i Europie – co warto wiedzieć?

Global status report on alcohol and health 2018, czyli raport przygotowany przez Światową Organizację Zdrowia, pokazuje, że spożycie alkoholu w Europie wzrosło w ostatnich latach. Podobny poziom konsumpcji czystego alkoholu można zauważyć w Polsce, Rosji, Austrii i Estonii – w tych krajach wynosi on około 11,6-11,7 l per capita, czyli na mieszkańca. To także w tym raporcie Polska uplasowała się na 17. miejscu na 43 kraje europejskie.

Jak zmieniało się spożycie alkoholu w Polsce na przestrzeni ostatnich lat? W raporcie możemy przeczytać, że:

wzrosło spożycie alkoholu nierejestrowanego (z 1,5 do 1,7 l);
konsumpcja czystego alkoholu na mieszkańca zwiększyła się o 0,2 l;
grupa lifetime abstainers, czyli całożyciowych abstynentów, zmalała aż o połowę;
wzrósł odsetek występowania chorób poalkoholowych (z 8,3 do 12,8 l).

Alkoholizm w Polsce – statystyki

Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) zwraca uwagę, że alkoholizm w Polsce (zgodnie ze statystykami) dotyka około 700-900 tysięcy osób, przy czym liczba Polaków, którzy nadużywają alkoholu, jest znacznie wyższa i wynosi nawet ponad 2 miliony.

Alkoholizm – definicja i cztery etapy

Istnieje wiele definicji alkoholizmu. Choć różnią się one nazewnictwem, to każda z nich wskazuje na fakt, że jest on chorobą przewlekłą, która może prowadzić nawet do śmierci. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatrycznego określa alkoholizm jako chorobę osób, u których nadmierne spożycie alkoholu doprowadza do zaburzenia funkcjonowania społecznego i osobistego oraz niszczenia zdrowia psychicznego. Z kolei zgodnie z ICD-10, czyli Międzynarodową Klasyfikacją Chorób, Urazów i Przyczyny Zgonów, do zdiagnozowania alkoholizmu niezbędne jest wystąpienie przynajmniej trzech objawów, wśród których znalazły się:

poczucie przymusu sięgania po alkohol i silne pragnienie,
koncentracja na alkoholu i rezygnacja z zainteresowań czy obowiązków,
zwiększenie tolerancji na alkohol, która prowadzi do konieczności sięgania po większe ilości, aby osiągnąć oczekiwany efekt,
ignorowanie szkodliwych następstw spożywania alkoholu,
objawy zespołu abstynencyjnego pojawiające się w przypadku ograniczenia lub odstawienia alkoholu.

Rozwój choroby alkoholowej (alkoholizmu) możemy podzielić na cztery etapy:

Etap wstępny – może trwać kilka miesięcy lub nawet kilka lat. W tym czasie osoba zmagająca się z nadmiernym spożyciem alkoholu zwiększa swoją tolerancję na tego typu substancję, jednocześnie używając jej do walki ze smutkiem czy złością. Pojawia się uzależnienie psychiczne.
Etap ostrzegawczy – coraz częściej pojawia się problem z lukami pamięciowymi, chora osoba ma problem z przypomnieniem sobie sytuacji, które miały miejsce po spożyciu alkoholu. Dodatkowo szuka częstszych okazji do picia, ukrywa je przed bliskimi.
Etap krytyczny – alkoholik stopniowo traci kontrolę nad spożywanym alkoholem, sięga po niego częściej i w większych ilościach. Zaniedbuje stopniowo obowiązkowi, traci zainteresowania i rezygnuje z pasji. Mogą pojawić się okresy całkowitej abstynencji.
Etap przewlekły – oprócz wymienionych poniżej problemów pojawiają się ciągi alkoholowe, które trwają nawet kilka dni. Alkoholik coraz częściej sięga po alkohol rano (picie ranne), obniża się tolerancja na niego oraz pojawiają się problemy zdrowotne – objawy zespołu abstynencyjnego i choroby somatyczne, w tym alkoholowa marskość wątroby.

Kiedy spożycie alkoholu staje się problemem?

Wielu alkoholików nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby. Do sygnałów alarmowych, które powinny wzbudzić czujność zarówno chorego, jak i jego bliskich, zaliczamy:

zaniedbywanie codziennych obowiązków i pasji na rzecz alkoholu,
coraz lepszą tolerancję alkoholu,
szukanie okazji do spożycia alkoholu z bliskimi lub w samotności,
coraz częstsze luki w pamięci,
brak możliwości ograniczenia lub kontrolowania spożycia alkoholu,
wystąpienie zespołu abstynencyjnego.

Nadmierne spożycie alkoholu – skutki

Zbyt częste spożycie alkoholu lub nieleczony alkoholizm prowadzą przede wszystkim do problemów zdrowotnych, a w skrajnych, najpoważniejszych przypadkach nawet do śmierci. Osoby uzależnione od alkoholu zmagają się z zaburzeniami układu trawiennego, oddechowego, krążenia i nerwowego. Są także bardziej narażeni na powstawanie nowotworów oraz upośledzenie funkcji trzustki i wątroby.

Nadmierne spożycie alkoholu nie tylko w Polsce, ale także na świecie wiąże się również ze skutkami wśród najbliższych – współuzależnieniem, DDA, pogorszeniem sytuacji materialnej czy chronicznym stresem. Co istotne, coraz więcej osób uzależnionych od alkoholu przyznaje się do picia w pracy. Liczba ta wynosi nawet 17% (źródło: Alcoholism treatment: Context, process, and outcome).

Źródła: