Co to jest uzależnienie i jakie są jego rodzaje?

[vc_row type=”in_container” full_screen_row_position=”middle” column_margin=”default” column_direction=”default” column_direction_tablet=”default” column_direction_phone=”default” scene_position=”center” text_color=”dark” text_align=”left” row_border_radius=”none” row_border_radius_applies=”bg” overlay_strength=”0.3″ gradient_direction=”left_to_right” shape_divider_position=”bottom” bg_image_animation=”none”][vc_column column_padding=”no-extra-padding” column_padding_tablet=”inherit” column_padding_phone=”inherit” column_padding_position=”all” column_element_spacing=”default” background_color_opacity=”1″ background_hover_color_opacity=”1″ column_shadow=”none” column_border_radius=”none” column_link_target=”_self” gradient_direction=”left_to_right” overlay_strength=”0.3″ width=”1/1″ tablet_width_inherit=”default” tablet_text_alignment=”default” phone_text_alignment=”default” bg_image_animation=”none” border_type=”simple” column_border_width=”none” column_border_style=”solid”][vc_column_text]

Co to jest uzależnienie i jakie są jego rodzaje?

APA (American Psychiatric Association) definiuje uzależnienie jako chorobę mózgu polegającą na kompulsywnym używaniu jakiejś substancji pomimo negatywnych konsekwencji. Wiemy jednak, że możemy uzależnić się od praktycznie wszystkiego, nie tylko substancji, ale także hazardu, zakupów, pornografii czy stanu wywołanego zastrzykiem adrenaliny.

Rodzaje uzależnienia

Rozróżniamy dwa główne rodzaje uzależnień: chemiczny i behawioralny. W obu rodzajach chodzi o to samo, a więc o (krótkotrwałe i powierzchowne) poczucie przyjemności, kiedy następuje wyrzut dopaminy (tzw. hormonu szczęścia) w naszym mózgu.

Uzależnienie chemiczne

Innymi słowy, uzależnienie od jakiejś substancji. Najczęściej mówimy tutaj o alkoholizmie, uzależnieniu od narkotyków i innych substancji psychoaktywnych.

Uzależnienie behawioralne

Czym jest uzależnienie od czynności lub emocji? Chodzi tutaj o kompulsywne zachowania, które powtarzamy, nawet jeśli tego nie chcemy, jest to dla nas szkodliwe lub wręcz niebezpieczne. Przykładem może być uzależnienie od hazardu, gier komputerowych, masturbacji, zakupów, ryzykownych zachowań, jak przypadkowy seks bez zabezpieczenia czy sporty ekstremalne.

Dopamina uwalnia się nie tylko przy alkoholu, narkotykach lub innych szkodliwych substancjach i czynnościach. Spędzanie czasu z przyjaciółmi czy aktywność fizyczna również dostarcza Ci jej porządną dawkę, bez niebezpieczeństwa uzależnienia.

Jeśli chcesz poczuć się dobrze, spotkaj się z bliską Ci osobą, idź na energiczny spacer, sięgnij po książkę, zanim wyciągniesz rękę w kierunku alkoholu lub innej używki.

Uzależnienie w liczbach

Uzależnienie jest, niestety, bardzo powszechne. NHS podaje, że 1 na 3 osoby jest od czegoś uzależniona. Według WHO, ponad 5% wszystkich chorób i uszkodzeń ciała na świecie można przypisać nadużyciu alkoholu. Mało tego, alkohol powoduje 3 miliony śmierci rocznie, a więc 5.3% wszystkich zgonów. W 2016, około 275 milionów ludzi (w przedziale wiekowym 16-64 lata) wzięło narkotyki co najmniej raz. Natomiast około 31 milionów było już ciężko uzależnionym lub cierpiało na choroby i zaburzenia wywołane spożyciem narkotyków.

Trudno pojąć tak ogromną liczbę ludzkich żyć. A przecież to i tak tylko oszacowanie, bo nie jesteśmy w stanie stwierdzić, ile osób tak naprawdę cierpi na uzależnienie od alkoholu, narkotyków czy innych substancji lub czynności. Być może wizualizacja pomoże w zrozumieniu, jak ogromna jest to liczba. Polska ma niecałe 38 milionów mieszkańców. To tak, jakby cały kraj uzależnił się od substancji psychoaktywnych.

A co z innymi uzależnieniami, jak alkoholizm? WHO podaje, że w 2016 roku, około 2.3 miliarda ludzi nadużywało alkoholu. Dla porównania – cała Europa miała w tym samym roku prawie 741,5 miliona mieszkańców, Afryka – 1.2 miliarda, obie Ameryki – trochę ponad 1 miliard.

Czynniki ryzyka, czyli przyczyny uzależnienia od alkoholu

Przyczyny uzależnienia od alkoholu i innych substancji są różnorodne. Czasami jest to presja ze strony rówieśników i strach przed wykluczeniem z grupy. Czasami to sama kultura picia w danym kraju, która normalizuje spożycie alkoholu.

Są jednak pewne czynniki ryzyka, które zwiększają szansę uzależnienia od alkoholu czy innej substancji.

Takie czynniki to:[/vc_column_text][fancy-ul icon_type=”font_icon” icon=”icon-ok” color=”Accent-Color” alignment=”left” spacing=”15px”]

  • Kultura i nastawienie do spożywania alkoholu w danym kraju
  • Dostępność alkoholu w państwie i dotyczące go regulacje prawne
  • Sytuacja socjoekonomiczna osoby
  • Historia rodzinna
  • Wiek
  • Płeć.

[/fancy-ul][vc_column_text]Jak już wspomnieliśmy, kultura normalizująca picie alkoholu sprzyja uzależnieniu. Wtedy też istnieje duża szansa, że regulacje prawne kontrolujące produkcję i sprzedaż nie utrudniają za bardzo dostępu do tej używki. Nawet osoby nieletnie mogą stosunkowo łatwo dostać alkohol – WHO podaje, że 26.5% niepełnoletnich w wieku 15-19 lat obecnie nadużywa alkoholu. To 155 milionów nastolatków na świecie.[/vc_column_text][vc_column_text]Ogólne nastawienie do alkoholu w danym kraju sprzyja piciu. Ale ogromny wpływ ma tu, przede wszystkim, indywidualna sytuacja osoby uzależnionej od alkoholu. Jak sytuacja rodzinna – traumatyczne dzieciństwo i potrzeba chwilowej ulgi od bólu traumy czy brak kontroli rodzicielskiej i świadomości o szkodliwych skutkach spożywania alkoholu.

Płeć ma również duże znaczenie, a właściwie sposób wychowywania chłopców i dziewczynek. Kobiety rzadziej sięgają po alkohol i mniej piją, co może wynikać zarówno z postrzegania picia jako aktywności raczej męskiej, jak i z uczenia chłopców niezdrowego kontrolowania emocji (słynne “chłopaki nie płaczą”) i nie rozmawiania o nich. To świetna pożywka dla uzależnienia od alkoholu i innych substancji. W najgorszym przypadku może prowadzić także do samobójstwa, którego liczba jest wyższa u mężczyzn.[/vc_column_text][vc_column_text]Skutki uzależnienia od alkoholu to, między innymi, trwałe zmiany w mózgu i w organizmie, takie jak wyniszczenie organów wewnętrznych, marskość wątroby czy zawał. Alkoholizm może także prowadzić do przedwczesnej śmierci.

Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć problem z nadużywaniem alkoholu lub innej substancji, skontaktuj się ze specjalistą w celu zdiagnozowania choroby i rozpoczęcia leczenia.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Zobacz również

Wrzesień w Helping Hand miesiącem młodości

We wrześniu w Helping Hand skupiamy się na młodości – fizycznej i psychicznej. Nasi eksperci opowiedzą, w jaki sposób możemy zachować witalność i jeszcze bardziej poprawić jakość życia. Podczas wrześniowych webinarów

10 wskazówek od psychodietetyczki na lato

Lato jest idealnym momentem, aby wypróbować część nowych nawyków żywieniowych. Jest przyjemnie słonecznie, a cały świat wydaje się być jakiś bardziej znośny. O wiele łatwiej wybrać się